Quận Tân Phú: Đô Thị Trẻ Năng Động Giữa Lòng Sài Gòn

Quận Tân Phú là một quận nội thành thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, nằm ở vị trí phía tây nam của thành phố. Được thành lập vào năm 2003 trên cơ sở tách ra từ quận Tân Bình, Tân Phú mang trong mình sự kết hợp hài hòa giữa nét hiện đại của một đô thị đang phát triển và những giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống. Với темпом đô thị hóa nhanh chóng, quận trở thành một trong những khu vực có mật độ dân cư cao và kinh tế phát triển năng động của TP.HCM.

1. Lịch Sử Hình Thành và Phát Triển

1.1. Giai Đoạn Tiền Thành Lập

Trước khi trở thành quận độc lập, Tân Phú là một phần của quận Tân Bình, một khu vực có nền kinh tế phát triển và dân cư đông đúc. Vùng đất này vốn là khu vực nông nghiệp, nhưng dần chuyển mình thành khu dân cư và công nghiệp khi TP.HCM mở rộng. Địa danh Tân Phú gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của quận Tân Bình qua từng giai đoạn lịch sử.

1.2. Quá Trình Thành Lập Quận

Ngày 5 tháng 11 năm 2003, Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 130/2003/NĐ-CP về việc thành lập quận Tân Phú trên cơ sở chia tách một phần diện tích và dân số của quận Tân Bình. Quận mới bao gồm các phường: Tây Thạnh, Sơn Kỳ, Tân Sơn Nhì, Tân Quý, Tân Thành, Phú Thọ Hòa, Phú Thạnh, Phú Trung, Hòa Thạnh, Hiệp Tân, và Tân Thới Hòa.

1.3. Thay Đổi Đơn Vị Hành Chính

Theo Nghị quyết số 1685/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 29/6/2025, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, quận Tân Phú không còn là đơn vị hành chính cấp quận mà được tổ chức lại thành 6 phường mới. Các phường mới được thành lập trên cơ sở hợp nhất các phường cũ, cụ thể như sau:

• Phường Phú Thạnh được thành lập từ việc hợp nhất toàn bộ diện tích và dân số của phường Phú Thạnh, phường Hiệp Tân, cùng một phần của phường Tân Thới Hòa.
• Phường Tân Phú được tạo ra từ việc kết hợp toàn bộ diện tích và dân số của phường Phú Trung, phường Hòa Thạnh và một phần của phường Tân Thành và phường Tân Thới Hòa.

1.4. Phát Triển Qua Các Giai Đoạn

Từ khi thành lập, quận Tân Phú đã trải qua quá trình phát triển mạnh mẽ về kinh tế, văn hóa, xã hội và hạ tầng đô thị. Quận đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển các khu dân cư mới, thu hút đầu tư và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

2. Vị Trí Địa Lý và Đặc Điểm Hành Chính

2.1. Vị Trí Địa Lý

Quận Tân Phú nằm ở phía tây bắc của TP.HCM và có vị trí tiếp giáp với các quận sau:

• Phía Đông giáp quận Tân Bình.
• Phía Tây giáp quận Bình Tân.
• Phía Nam giáp Quận 6 và Quận 11.
• Phía Bắc giáp Quận 12.

Vị trí địa lý này tạo điều kiện thuận lợi cho quận Tân Phú trong việc giao lưu kinh tế, văn hóa với các quận khác trong thành phố và khu vực lân cận.

2.2. Diện Tích và Dân Số

Quận Tân Phú có tổng diện tích khoảng 16 km². Dân số của quận khá đông đúc, với hơn 485.000 người (số liệu thống kê mới nhất). Mật độ dân số cao phản ánh tốc độ đô thị hóa nhanh chóng và sự phát triển mạnh mẽ của khu vực.

2.3. Các Phường Trực Thuộc (Trước Sáp Nhập)

Trước khi có sự thay đổi về đơn vị hành chính vào tháng 7/2025, quận Tân Phú có 11 phường trực thuộc, bao gồm:

• Hiệp Tân
• Hòa Thạnh
• Phú Thạnh
• Phú Thọ Hòa
• Phú Trung
• Sơn Kỳ
• Tân Quý
• Tân Sơn Nhì
• Tân Thành
• Tân Thới Hòa
• Tây Thạnh

Trung tâm hành chính của quận đặt tại phường Hòa Thạnh.

3. Kinh Tế

3.1. Cơ Cấu Kinh Tế

Kinh tế quận Tân Phú phát triển theo hướng tăng dần tỷ trọng thương mại – dịch vụ. Các ngành công nghiệp, xây dựng cũng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của quận. Quận chú trọng phát triển kinh tế theo hướng thông minh, hiện đại, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, kinh doanh.

3.2. Thành Tựu Kinh Tế

Trong giai đoạn 2015 – 2020, kinh tế quận Tân Phú có nhiều chuyển biến tích cực. Thương mại – dịch vụ tăng trưởng 4,1%, tổng thu ngân sách Nhà nước đạt 12.363 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân 7,53%/năm. Năm 2024, quận thu ngân sách đạt 135,09% kế hoạch, vượt 14,55% chỉ tiêu thành phố giao.

3.3. Định Hướng Phát Triển

Quận Tân Phú đẩy mạnh phát triển kinh tế theo hướng thông minh, hiện đại. Quận phát động phong trào khởi nghiệp, tạo dựng môi trường thuận lợi hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp. Đồng thời, quận tăng cường các giải pháp quản lý thuế đối với các khoản thu tiềm năng, nhất là khoản thu trên nền tảng số, hoạt động thương mại điện tử, bất động sản.

4. Văn Hóa – Xã Hội và Du Lịch

4.1. Văn Hóa – Xã Hội

Đời sống văn hóa, tinh thần của người dân quận Tân Phú ngày càng được nâng cao. Quận có nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí của người dân. Sự phát triển kinh tế tạo điều kiện cho người dân có mức sống tốt hơn, tiếp cận với các dịch vụ y tế, giáo dục chất lượng cao.

4.2. Tiềm Năng Du Lịch

Quận Tân Phú có nhiều tiềm năng phát triển du lịch với các di tích lịch sử, văn hóa, các điểm vui chơi, giải trí và ẩm thực đa dạng. Quận đã xây dựng các tour du lịch “Tân Phú – Đi là nhớ” nhằm giới thiệu các điểm đến hấp dẫn trên địa bàn. Các tour du lịch tập trung vào các di tích lịch sử như Địa đạo Phú Thọ Hòa, các ngôi đình, chùa, bảo tàng và các cơ sở sản xuất thủ công truyền thống.

4.3. Các Địa Điểm Du Lịch Nổi Bật

• Địa đạo Phú Thọ Hòa: Di tích lịch sử cấp quốc gia, nơi ghi dấu những chiến công oanh liệt của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
• Đình Tân Thới và Đình Phú Thọ Hòa: Những ngôi đình cổ kính, nơi lưu giữ các giá trị văn hóa truyền thống của vùng đất Tân Phú.
• Chùa Pháp Vân: Ngôi chùa nổi tiếng với nhiều kỷ lục quốc gia, một điểm đến tâm linh thu hút đông đảo du khách.
• Bảo tàng Sâm Ngọc Linh: Bảo tàng duy nhất tại Việt Nam trưng bày và giới thiệu về Sâm Ngọc Linh, một loại dược liệu quý hiếm.
• Aeon Mall Tân Phú Celadon và Pandora City: Các trung tâm thương mại hiện đại với nhiều khu vui chơi, giải trí, mua sắm và ẩm thực đa dạng.
• Công viên Celadon City: Không gian xanh mát, rộng rãi, thích hợp cho các hoạt động vui chơi, dã ngoại.
• Galaxy Trường Chinh: Rạp chiếu phim hiện đại, nơi lý tưởng để thưởng thức các bộ phim bom tấn.
• Soul-in Rooftop Tân Phú và Bake Rooftop: Các quán cafe có không gian đẹp, độc đáo, thu hút giới trẻ.
• Lâu Đài Đá Cafe: Quán cà phê mang phong cách kiến trúc châu Âu cổ điển, tạo không gian sang trọng và lãng mạn.
• Phố đêm ẩm thực Nguyễn Nhữ Lãm: Nơi hội tụ nhiều món ăn ngon, đặc sản của vùng đất Tân Phú.

4.4. Tour Du Lịch “Tân Phú – Đi là nhớ”

UBND quận Tân Phú phối hợp với các đơn vị lữ hành xây dựng các tour du lịch “Tân Phú – Đi là nhớ”, bao gồm:

• Tân Phú – Dấu ấn lịch sử: Tham quan các di tích lịch sử như Địa đạo Phú Thọ Hòa, Đình Phú Thạnh, Đình Tân Thới, Chùa Pháp Vân.
• Tân Phú – Xưa và nay: Khám phá sự kết hợp giữa nét truyền thống và hiện đại của quận Tân Phú.
• Những đường hầm huyền thoại: Tìm hiểu về lịch sử và ý nghĩa của Địa đạo Phú Thọ Hòa.
• Từ Tân Phú đến Quận 11 – một ngày thú vị: Tour du lịch liên kết giữa quận Tân Phú và quận 11.

5. Quy Hoạch và Phát Triển Đô Thị

5.1. Định Hướng Quy Hoạch

Quy hoạch quận Tân Phú hướng đến phát triển đô thị hiện đại, bền vững và xanh. Quận tập trung vào hoàn thiện cơ sở hạ tầng đồng bộ, phát triển các khu dân cư mới, khu thương mại – dịch vụ và khu công nghiệp.

5.2. Các Dự Án Phát Triển

Các dự án phát triển đô thị của quận Tân Phú bao gồm:

• Phát triển các khu đô thị mới.
• Xây dựng các công trình công cộng như trường học, bệnh viện, công viên.
• Cải thiện hạ tầng giao thông, mở rộng đường và xây dựng các tuyến đường cao tốc.
• Phát triển hệ thống xe điện ngầm.
• Xây dựng khu TOD (Transit-Oriented Development) dọc tuyến metro số 2.

5.3. Quy Hoạch Giao Thông

Quy hoạch giao thông của quận Tân Phú nhằm cải thiện mạng lưới giao thông, giảm ùn tắc và tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển trong khu vực. Quy hoạch bao gồm xây dựng đường cao tốc, nút giao thông, đường dẫn xuyên tâm và các tuyến đường chính để kết nối các khu vực khác nhau.

Kết Luận

Quận Tân Phú là một đô thị trẻ, năng động với nhiều tiềm năng phát triển. Với vị trí địa lý thuận lợi, kinh tế phát triển, văn hóa đa dạng và quy hoạch đô thị bài bản, quận Tân Phú đang ngày càng khẳng định vị thế là một trong những khu vực phát triển năng động của TP.HCM. Trong tương lai, quận sẽ tiếp tục phát triển theo hướng đô thị thông minh, hiện đại, bền vững, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân.